ارزیابی سرانه فضای سبز با تاکید بر ساختار کیفی جمعیت شهری مطالعه موردی: منطقه یک شهر تهران

اهمیت فضاهای سبز شهری تا بدان حد است که کیفیت محیط زیست شهرها در فضاهای سبز شهری آنها آشکار است و در بسیاری جهات، کیفیت زندگی و رفتارهای اجتماعی انعکاسی از فضای سبز شهری است. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی سرانه فضای سبز در ارتباط با ساختار کیفی جمعیت شهری می باشد. این پژوهش از نظر نوع کاربردی است و با ترکیبی از روش های اسنادی- تحلیلی و پیمایشی انجام گرفته است. مهمترین نتیجه ای که از پژوهش حاضر حاصل شده است، تغییر نوع نگاه به مقوله فضای سبز در برنامه ریزی شهری است. در واقع در این پژوهش مشخص شد که نگاه به فضای سبز فقط به کمیت، مکانیابی، توزیع فضایی و مقایسه آن با سرانه های استاندارد که صرفاً کمیت آن را در نظر دارند معطوف نمی شود؛ بلکه آنچه در این بین مهم می نماید و مورد بی توجهی قرار گرفته است، شناخت ساختار کیفی جمعیت شهرها و مناطق شهری و همچنین ویژگی های فرهنگی و اجتماعی آنها در راستای برنامه ریزی و طراحی فضای سبز و در نتیجه آن، دخیل کردن نیاز گروه های جمعیتی در اختصاص انواع فضاهای سبز است. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که کیفیت فضاهای سبز در ارتباط با ساختار کیفی جمعیت شهری و عملکردی که می تواند در ارتباط با نیازهای شهروندان داشته باشد، بر بٌعد کمی آن غالب است و دارای ارجعیت به مراتب بیشتری است. در واقع پاسخگویی به خواسته ها و نیازهای متنوع جوامع شهری با یک کمیت و کیفیت امکانپذیر نیست. در دانش برنامه ریزی شهری به علت واقعیت پویای مجتمع های زیستی و همچنین شرایط متفاوت مکانی، زمانی و نوع و سطح توسعه شهر و از همه مهمتر ماهیت پیچیده مظروف آن یعنی «فرد انسان»، استفاده از روش ها و استانداردهای کمی مانند سرانه استاندارد فضای سبز نمی تواند موثر واقع شده و جوابگوی نیازهای جوامع شهری به این نوع از خدمات باشد. نتایج حاصل در منطقه یک شهر تهران نشان داد که فضای سبز منطقه با نیاز گروه های سنی و جنسی اختصاص داده نشده است و کمی گرایی، بی توجهی به ساختار کیفی جمعیت شهری در برنامه ریزی و اختصاص فضای سبز شهری مهمترین آفت این کاربری مهم و حیاتی در منطقه تشخیص داده شد.